Günümüzde her evlilik beklendiği gibi ilerlemeyebiliyor ve iş her iki taraf için dayanılmaz hale gelebiliyor. Bu durumda boşanmak isteyen eşler boşanma davası açmak zorunda kalıyor ancak boşanmanın taraflardan sadece biri tarafından istenmesi veya arada çocuk olması gibi faktörlerin tamamı, davanın yürütülme şeklini doğrudan etkiliyor. Dolayısıyla boşanmanın maddi manevi bütün sonuçlarını göz önünde bulundurarak profesyonel bir hizmet almak ve süreç boyunca birçok evrak sunmaya hazır olmak gerekiyor. Peki boşanma davası nasıl açılır, boşanma için gerekli evraklar nelerdir?
İçerik Tablosu
Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Boşanma davası, evlilik birliğini mahkeme kararıyla sona erdirmek için açılan bir davadır. Kendi içinde anlaşmalı ve çekişmeli olmak üzere ikiye ayrılan boşanma davaları, farklı şekilde açılabilir. Buradaki belirleyici konu hangi dava türünün tercih edildiğidir. Nitekim mahkemeye sunulması gereken evraklar ve boşanma süreci, tercih edilen dava türüne göre değişiklik gösterir.
Genel olarak boşanma davası açmak isteyen taraf veya tarafların, hangi dava türü olduğu fark etmeksizin aile mahkemesine başvurması ve boşanma dava dilekçesini doldurması gerekir. Her iki durumda da tek bir dilekçe olması dava açmak için yeterlidir ve davacı taraf varsa diğer ek belgelerle birlikte son 6 aydır ikamet ettiği yerin aile mahkemesinde dava açabilir. Boşanma dava dilekçesinde belirtilmesi gereken bilgilerden bazıları şunlardır:
- Boşanma sebepleri
- Sebeplerin nasıl ispat edileceği
- Tanıklara ait ad, soyad ve adres bilgileri
- Bazı kurumlardan alınacak belge ve kayıtlara ilişkin açıklamalar
Boşanma davaları, tarafların noterde çıkardığı vekaletname ile tecrübeli avukatlar tarafından temsil ve takip edilir. Böylece hukuki kayıpların önlenmesi ve daha iyi kontrol edilmesi sağlanır.
Peki boşanmak için nereye başvurulur ve boşanmayla ilgilenen mahkemeler hangileridir?
Boşanma İçin Nereye Başvurulur?
Boşanma davaları, taraflardan birinin yetkili aile mahkemelerine yazılı dilekçe ile başvurması sonucu açılabilir. Bu aşamada başvurulacak yetkili mahkemelerden biri, taraflardan birinin ikamet ettiği yerin mahkemesidir. Diğer yetkili mahkeme ise dava öncesinde eşlerin birlikte yaşadığı yer mahkemesidir. Yani davacı taraf, kendi oturduğu yerin veya eşiyle birlikte son 6 aydır kaldığı yerin mahkemesine başvurabilir. Boşanma davaları ile görevli mahkeme aile mahkemesidir ancak ikamet yerinde aile mahkemesi yoksa asliye hukuk mahkemesine başvurulur. Anlaşmalı boşanma davalarında ise Türkiye’nin herhangi bir yerinden başvuru yapılabilir.
Çekişmeli Boşanma Davası Açma
Çekişmeli boşanma davası; eşlerden sadece birinin boşanmak istediği veya her iki tarafın da boşanmak istediği fakat nafaka, tazminat, velayet gibi çeşitli konularda anlaşmazlıkların oluştuğu durumlarda açılır. Dolayısıyla çekişmeli davadaki taraflar arasında herhangi bir konuda ihtilaf bulunur, bu nedenle dava tek celsede sonlanmaz ve genellikle uzun sürede sonuçlanır. Çekişmeli boşanmaya karar veren eşlerden birinin 2 adet dava dilekçesi ve nüfus cüzdan fotokopisine ihtiyacı olur. Ayrıca taraflardan boşanma nedenlerini kanıtlamak için çeşitli ek evraklar da istenir.
Delil niteliği taşıyan ve davanın seyrini değiştirme özelliği olan, boşanma için gerekli evraklar şu şekilde sıralanabilir:
- Delil listesi
- Telefon kayıtları
- Kredi ve banka kartı hesap dökümleri
- Ses ve görüntü kayıtları
- Otel ve uçak rezervasyonları
- Güvenlik kamerası görüntüleri
- Darp raporu
- Eşler arasındaki adli vakalara ait tutanaklar
- Sosyal medya gönderileri
Karşı taraf boşanmak istemese bile, davayı açan tarafın karşı tarafın kusurunu ispatlaması halinde açılan çekişmeli boşanma davası boşanma kararı ile sonuçlanır.
Anlaşmalı Boşanma Davası Açma
Anlaşmalı boşanma davası; çekişmeli boşanma davasının aksine, taraflar arasında mutabakat bulunan davalardır. Mal paylaşımı, velayet veya maddi manevi tazminat gibi konuları kendi arasında çözen, boşanmaya karar vermiş çiftler anlaşmalı boşanma davası açabilir. Anlaşmalı davalarda boşanmak için gerekli evraklar şunlardır:
- Anlaşmalı boşanma protokolü
- 2 adet dava dilekçe nüshası
- Nüfus cüzdan fotokopisi
- Mal paylaşım ve devir işlemlerini gösteren belgeler
- Çocuklara ait kimlik belgeleri
- Ev, arsa tapuları
- Araç ruhsatları
Boşanmak isteyen eşlerden biri, ilgili belgelerle birlikte yer mahkemesine başvurarak ve harç ve masrafları ödeyerek anlaşmalı boşanma davası açabilir. İki tarafın arasında anlaşma olduğundan bu tür davalarda süreç oldukça hızlıdır ve boşanma hükmü tek celsede verilebilir.
Çekişmeli Boşanma Davası ile Anlaşmalı Boşanma Davası Farkları
Boşanma davasının iki türü olan çekişmeli ve anlaşmalı davalar, genel görünüm itibariyle oldukça farklıdır. Bu davalar arasındaki en temel farklar şunlardır:
- Anlaşmalı davalarda başvuru için çiftlerin en az 1 yıl evli kalması gerekirken çekişmeli davalarda böyle bir şart yoktur.
- Anlaşmalı boşanma, evlilik birliğinin temelden sarsılması ilkesine ve eşler arası mutabakata dayanır. Çekişmeli boşanma Türk Medeni Kanununun 161 ile 166 arası belirtilen genel ve özel sebeplerine dayanır.
- Anlaşmalı boşanmada dava dosyasına boşanma protokolü eklenirken çekişmeli boşanmada pek çok delil sunulur.
- Anlaşmalı boşanma davalarında eşler tek sefer hakim karşısına çıkar ve boşanma protokolünü onaylar. Avukatınız var ise çekişmeli boşanma davalarında eşlerin mahkeme huzuruna çıkma zorunluluğu yoktur. Eğer yoksa duruşma sayısına göre değişkenlik gösterir.
- Anlaşmalı boşanma davasında protokol hükümleri, hakim tarafından onaylanırsa takdirde karara aynen geçer. Çekişmeli boşanma davasında mahkeme tarafından kusur incelemeleri yapılır ve ihtilaflı bütün meseleler hakkında gerekli hükümler verilir.
- Anlaşmalı boşanma davası tek celsede sona erer, çekişmeli boşanma davası uzun ve zorlu bir takip süreci gerektirir.
Boşanma Davaları Ne Kadar Sürer?
Boşanma davalarında davanın türü ve niteliği, dava süresini etkiler. Anlaşmalı boşanma davalarında eşler arasında uyum olduğundan süreç çok daha hızlı ve kolaydır. Bu tür davalar genellikle tek celsede sonlandırılır ve ortalama 1-4 ay arasında karara bağlanır.
Çekişmeli boşanma davalarında ise dava süresi, tarafların haksızlık durumunun ispatına ve delillerin niteliğine göre uzayıp kısalabilir. Eşler arası çekişmenin olduğu bu tür davalar; usulüne uygun tebligat, ön inceleme duruşması, inceleme duruşması ve karar duruşması gibi farklı aşamalardan oluşur. Ayrıca boşanmayı etkileyen durumların incelenmesi için tanıkların dinlenmesini, çeşitli belge ve evrakların incelenmesini gerektirebilir. Pek çok ek araştırma sürecinin dahil edildiği çekişmeli boşanma davaları ortalama 1-3 yıl arasında sonuçlanır.
Boşanma Şartları Nelerdir?
Boşanma davası, kanunla belirlenen ve Yargıtay tarafından kabul edilen şartlara bağlı olarak açılabilir. Medeni Kanunun 161. – 166. maddelerine göre boşanma davası, genel veya özel sebeplere dayandırılarak açılabilir.
- Genel sebepler; şiddetli geçimsizlik, cinsel ilişkiden kaçınma,i eşler arası uyuşmazlık, sürekli tartışma ve hakaret hali, güven sarsıcı davranışlar, evlilik yükümlülüklerini yerine getirmeme gibi evlilik birliğini sarsan pek çok nedene dayanır.
- Özel sebepler; kanunda sınırlı sayıda belirtilen zina, hayata kast etme, suç işleme, haysiyetsiz bir yaşam sürme, terk etme ve akıl hastalığı nedenlerine dayanır.
Genel veya özel şartlardan en az birinin bulunması ile boşanma davası açılabilir. Ancak davayı açan taraf diğer tarafın kusurlu olduğunu ispat edemezse dava reddedilir. Anlaşmalı boşanmalarda ise en az 1 yıl evli kalma şartı vardır.
Boşanma Davası Ücreti
Boşanma davalarında, davacı tarafın dava harç ve giderlerini mahkeme veznesine peşin olarak yatırması gerekir; aksi halde dava açılmış sayılmaz. Dava ücreti ise dinletilecek tanık sayısı, diğer kurumlardan belge istenip istenmeyeceği veya dosyanın bilirkişiye gidip gitmeyeceği gibi durumlara göre farklılık gösterir. 2023 dahilinde harç ve giderler için istenen ortalama tutar 900 – 1000 TL arasındadır ancak vekil ile müvekkil arasında özel bir hizmet tarifesi belirlendiğinden ve süreç içinde farklı gider kalemleri devreye girdiğinden nihai ücret değişkenlik gösterir. Bu konuda kesin bilgi almak için profesyonel bir uzmana danışılması gerekir.